Петар Печков

Објавено: вторник, 09 октомври 2018 725 265

За значењето на Стоби се говореше на меѓународната археолошка конференција „Меѓу Истокот и Западот. Стоби и градовите во римските провинции на Балканот“  која неодамна се одржа во организација на Националната Установа Стоби.

 Со три предавања од  поранешните и сегашните истражувачи на Стоби се говореше за овој локалитет и неговото значење. Академик Вера Битракова-Грозданова говореше за најраните проучувачи од втората половина на 19 и раниот 20 век, професор емеритус Џејмс Васман  од САД за заедничкиот југословенско -американски проект во 70-тите години на минатиот век, а д-р Силвана Блажевска за истражувачите во 80-тите и 90-тите години на минатиот век. За проектот Римски форум, како и за проектите на НУ Стоби од нејзиното формирање во 2008 г. се осврна професор Каролин Снајвли  која го промовираше обновениот зборник на трудови „Студии за старините на Стоби, том IV“, издание на НУ Стоби.

На конференцијата се пријавија вкупно 55 излагачи, со вкупно 48 трудови. Учесниците во конференцијата припаѓаат на реномирани академии за науки и уметности, универзитети, археолошки институти и музеи од единаесет земји во светот: Македонија (вкупно 20), Грција (вкупно 4), Бугарија (вкупно 11), Албанија (вкупно 2), Србија (вкупно 3), Хрватска (вкупно 1), Црна Гора (вкупно 2), Австрија (вкупно 2), Германија (1), Франција (вкупно 4) и САД (вкупно 5).

Во рамки на деветте сесии излагањата беа организирани во зависност од темата која ја обработуваат поединечните трудови и по хронолошки редослед. Работниот дел на конференцијата започна во петок, на 28 септември 2018 г., во кој во три сесии беа распоредени трудови посветени на топографијата, урбаниот развој и економијата на градовите во римскиот период, потоа следеше сесија посветена на архитектонските зданија, театри, библиотеки и резиденции, како и организацијата на јавниот простор во римските градови. Третата сесија беше посветена на религијата, култовите и верувањата во римскиот период, како и едно предавање за социјалната структура на населението во Стоби и околината врз основа на епиграфските споменици.  

Вториот ден беше посветен на погребните обичаи и гробните дарови во римскиот период, римската нумизматика, и разни предмети од материјалната култура: керамички предмети, стакло и предмети од коска. Топографијата и урбаниот развој на градовите во доцната антика беше разгледуван во неколку трудови во третата сесија, во која беше вклучена и една нумизматичка студија за циркулацијата на парите во Стоби во доцно античкиот период. 

Последниот ден беше посветен на теми поврзани со раното христијанство, на базиликите, крстилниците, мозаиците и фрескоживописот, и особено на улогата на епископите во креирањето на ранохристијанската архитектура и уметност. Во сите предавања беа опфатени различни аспекти од археологијата, историјата, материјалната култура, архитектурата, топографијата и урбаниот развој на повеќе градови од римскиот и доцноантичкиот период на Балканот: Стоби, Скупи, Хераклеја Линкестис, Тесалоника, Билис, Дирахион, Хераклеја Синтика, Виминациум, Царичин Град, Мурса, Марцијанополис, Одесос, Филипополис, Дукља. На конференцијата беа презентирани многу нови откритија и сознанија за различните аспекти од секојдневниот живот во римскиот и доцноантичкиот период на Балканот, кои предизвикаа конструктивни дискусии кои секако ќе придонесат за подобро разбирање на нашето минато.

Од конференцијата ќе произлезе зборник на трудови, кој ќе преставува посебно издание во рамки на едицијата Студии за старините на Стоби. Неговото печатење е планирано до крајот на 2019 или почетокот на 2020 г.

Меѓународната археолошка конференција „Меѓу Истокот и Западот. Стоби и градовите во римските провинции на Балканот“ е реализирана со финансиски средства од Министерството за култура на Република Македонија во рамки на Годишната програма за работа на установата, и од средства од донации обезбедени од НУ Стоби и Фондацијата Балканско наследство од Стара Загора,  Бугарија.