Петар Печков

Објавено: среда, 09 октомври 2024 299 5

За прв пат ред велешката и македонска јавност се претставени иконите, дело на Крсте Зограф од Велес. Тој работел и цртал, творел во периодот од втората до четвртата деценија на 19 век. За неговото дело малку е познато, од стотината икони кои се евидентирани.

Повеќето од нив се во Велешко и Повардарието. Во безмалку секоја црква во Велес има икона на Крсте Зограф. Цртал  и бил активен и во Црквино, Уланци, Грнчишта, но може да се најдат негови икони и во Ваташа- кавадарчко, Смоквица- гевгелиско, како и во Дреново – прилепско. 

„Изложбата е во вистински момент,за да се афирмира името на Крсте Зограф, кој незаслужено е настрана од стручните и општествени кругови. Не го познаваме доволоно. Ова можеби ќе биде иницијатива за подетално истражување на неговиот живот и дело.  Со овие познати икони, не сме го затвориле неговиот творечки опус, претстои работа да се комплетира неговото творештво. И  еден ден да имаме можност за негово монографско претставување“ – кажа Дарко Николовски промотор на изложбата.

Крсте Зограф, не ги потпишувал неогвите икони. Само на девет од нив е најден негов потпис, дека тој е авторот. Најстарата изложена икона е Св. Архангел ја мачи душата на богатиот, која се чува во параклисот Св. Ѓорѓија, нацртана е 1815 година.

Крсте Зограф на изложбата  е претставен со 14 икони и 20 фотографии од икони, кои не можат да се преземат од црквите каде се наоѓаат и претстават мна изложбата. Тој заедно со Теодосиј зограф се најпознатите зографи од Велес, кои работеле низ Македонија.

Автор на изложбата е Елица Николова од Народен Музеј Велес која истражувањето на творештвото на Крсте зограф го започнала пред две години. Негови икони има и во  манастирот  во село Горно Чичево во црквата во  Богомила, во црквата во село Папрадиште.

„Работел по светогорски влијанија и подлошки , изградил сопствен ракопис. Крсте зограф не се потпишувал на сите икони, бидејќи ги работел повеќето во една црква и се потпишувал на само една. Можеби и била скромност во прашање. Тоа била пракса и кај други зографи во тоа време. Преку неговите икони, преку потписите, текстовите,  неговиот ракопис,  може да се следи генеолошкото стебло на одредено семејство. Значајно за нас како велешани, и тоа што се гордеме, што неговиот син Хаџи Косте  на неколку фрески се потпишал како зограф и фотогараф. Што упатува дека во Велес имало фотограф уште во средината на 19 век. Неговиот син работел и фрескоживопис,  во Македонија но и во Јужна Србија, Косово и Метохија, Бугарија“ – објасни авторката Николова.  

Изложбата е дел од годишната програма на Министерството за култура, во обласа на музејската дејност.  Оваа изложба  е еден од  најзначајните културни настани годинава во градот, оти за прв пат пред јавност се претставуваат икони од  Крсте Зограф, иконописец  од Велес. Изложбата е поставена во Ликовен салон и ќе биде отворена следните две седмици.